Nấm bào ngư (Pleurotus.sp) là một loại thực phẩm thơm ngon và giàu dinh dưỡng, chứa nhiều protein, vitamin và khoáng chất. Việc trồng nấm bào ngư tại Việt Nam được khuyến khích, vì loại nấm này có thể sử dụng các phụ phẩm nông lâm nghiệp như mùn cưa, rơm rạ, cùi bắp, bã mía… làm môi trường nuôi nấm, từ đó giúp giảm ô nhiễm môi trường. Với nhiều ưu điểm như vậy, nấm bào ngư trở thành một sản phẩm phong phú trên thị trường hiện nay. Vì vậy, để giúp nông dân có tư liệu kỹ thuật trồng nấm bào ngư, chúng tôi sẽ hướng dẫn quy trình trồng nấm bào ngư chi tiết như sau:
Chuẩn bị nguyên liệu
Nguyên liệu chính để tạo môi trường nuôi nấm bào ngư là các phụ phẩm nông nghiệp giàu chất xơ như rơm rạ, mùn cưa từ gỗ mềm và không có nhựa ngăn chặn sự phát triển của nấm. Trước khi sử dụng, nguyên liệu cần được xử lý, ủ chín, phối trộn chất dinh dưỡng, đựng vào bịch và hấp hoặc tiệt trùng. Sau 20-25 ngày, khi tơ nấm mọc đầy bịch phôi, bịch phôi được đem ra nhà nấm để chăm sóc và thu hoạch quả thể.
Chuẩn bị nhà nấm
Vật liệu để làm nhà nấm có thể là tre, lá, lưới hoặc nylon. Nhà trồng nấm nên thiết kế sạch sẽ, cao ráo, thoáng khí, thoát nước và giữ độ ẩm đúng mức. Các bịch phôi nấm có thể được xếp trên các bệ hoặc treo dưới thanh ngang, với khoảng cách 20-30cm giữa các hàng và 20-25cm giữa từng dây treo. Tốt nhất là bố trí nhà trồng nấm theo từng khối riêng biệt, mỗi khối có chiều rộng từ 1,4-1,6m. Trước khi đưa nấm vào nhà trồng, cần khử trùng nhà nấm bằng vôi bột.
Đưa bịch phôi nấm vào nhà trồng và chăm sóc
Chọn các bịch có sợi tơ nấm mọc trắng đều và tháo nút bông phía trên miệng bịch phôi hoặc rạch từ 3-4 đường dài khoảng 3-4cm trên bịch phôi. Sau đó, phun tưới nước đều lên bịch phôi. Nước tưới nấm phải sạch, không có phèn, mặn hoặc chất độc hại cho nấm. Độ ẩm của môi trường không khí nơi trồng nấm cần đạt 85-90%, nhiệt độ thích hợp từ 25-32oC. Ánh sáng cần phải khuyếch tán để quả thể của nấm phát triển tốt. Việc tưới nước nên được thực hiện bằng cách phun xịt tạo mưa nhẹ từ trên xuống, tưới ướt các vách, nóc và nền nhà để tạo độ ẩm không khí cần thiết cho nhà trồng nấm. Tùy theo thời tiết mà tưới nhiều hay ít, tuyệt đối không để giọt nước bắn thẳng vào nụ nấm.
Thu hoạch nấm bào ngư
Sau khoảng 7-10 ngày kể từ khi rạch bịch phôi, nấm bắt đầu phát triển quả thể. Khi chúng chuyển từ dạng phễu lệch sang dạng lá lục bình, ta có thể tiến hành thu hoạch. Khi thu hoạch, cần hái hết cả cụm nấm và không để sót lại phần chân nấm, vì nếu không, các lần thu hoạch sau sẽ không cho quả thể tốt và năng suất giảm. Sau đợt thu hoạch đầu tiên, cần ngừng tưới nước 1-2 ngày. Nếu thấy bịch phôi nhẹ, có thể đẩy ép lại và rạch thêm quanh bịch phôi 1-2 đường. Tiếp tục chăm sóc và tưới nước như ban đầu để thu hoạch các đợt nấm sau. Để đảm bảo vệ sinh, cần làm sạch sẽ gốc nấm còn sót lại trong bịch sau mỗi đợt thu hoạch. Trong quá trình trưởng thành, khi tai nấm chuyển từ dạng phễu lệch sang dạng lá lục bình, là lúc tốt nhất để thu hoạch nấm bào ngư. Nấm thu hoạch ở giai đoạn này có chất lượng dinh dưỡng cao, ít bị hư hỏng và dễ bảo quản lâu.
Bảo quản và chế biến nấm bào ngư
Sau khi thu hoạch, nấm bào ngư nên được bảo quản trong bịch nilon kín miệng để hạn chế hư hỏng trong quá trình vận chuyển và bảo quản trong tủ lạnh. Nấm bào ngư có thể được giữ tươi từ 5-7 ngày ở điều kiện lạnh 5-8oC. Nếu muốn làm khô, nấm có thể được dàn mỏng để khô tự nhiên, hoặc phơi và sấy với nhiệt độ khoảng 50oC. Tỷ lệ nấm khô so với nấm tươi là 1/10. Nấm khô có mùi thơm đặc trưng, nhưng không giòn và ngọt như nấm tươi.
FAQs
Đây là một số câu hỏi thường gặp về việc trồng nấm bào ngư:
1. Nấm bào ngư cần điều kiện gì để phát triển tốt?
Nấm bào ngư cần môi trường ẩm độ 85-90% và nhiệt độ từ 25-32oC. Ánh sáng khuyếch tán là điều kiện tốt nhất để nấm phát triển.
2. Làm thế nào để phòng tránh bệnh và sâu bọ tấn công nấm bào ngư?
Để hạn chế sự phát triển của mốc xanh (Trichoderma.sp), cần khử trùng nguyên liệu trồng nấm. Đối với ấu trùng ruồi, cần làm lưới chắn để chúng không lọt vào nhà trồng. Ngoài ra, vệ sinh nhà trại là rất quan trọng để tránh ổ dịch.
3. Bao lâu thì có thể thu hoạch nấm bào ngư?
Tùy thuộc vào giống nấm, có thể thu hoạch từ 6-12 đợt, mỗi đợt cách nhau từ 15-20 ngày trong khoảng 2-8 tháng.
4. Lượng nấm thu hoạch từ mỗi bịch phôi nấm là bao nhiêu?
Một bịch phôi nấm nặng 1-1,2kg sẽ cho khoảng 250-400gr nấm tươi trong suốt thời gian thu hoạch.
Kết luận
Việc trồng nấm bào ngư không chỉ giúp tận dụng phụ phẩm nông lâm nghiệp mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế. Với kỹ thuật trồng nấm bào ngư đơn giản và hiệu quả như đã trình bày ở trên, nông dân có thể tự tin nuôi trồng và thu hoạch nấm bào ngư một cách thành công. Nếu bạn quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp và muốn tìm hiểu thêm về nấm bào ngư, hãy truy cập NongnghiepVietnam để có thêm thông tin chi tiết.
