Dưa lưới, loại trái cây được ưa chuộng bởi vị ngọt mát, giòn tan, đang ngày càng phổ biến trong danh sách các loại cây trồng của bà con nông dân. Tuy nhiên, để có được vụ mùa bội thu, chất lượng quả ngon ngọt, bà con cần nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc, đặc biệt là phòng trừ các loại bệnh hại, trong đó có bệnh thối thân, thối gốc thường gặp ở dưa lưới.
Bài viết dưới đây, dựa trên những kinh nghiệm thực tế của ThS. Đoàn Công Nghiêm – Giám đốc Kỹ thuật Công ty Cổ phần HLC Hà Nội, sẽ cung cấp cho bà con cái nhìn tổng quan nhất về bệnh thối thân, thối gốc trên cây dưa lưới, từ đó đưa ra các biện pháp phòng trừ hiệu quả, giúp bà con bảo vệ vườn dưa, nâng cao năng suất và chất lượng cho vụ mùa bội thu.
Nguyên nhân gây bệnh thối thân, thối gốc ở dưa lưới
Bệnh thối thân, thối gốc trên cây dưa lưới chủ yếu có nguyên nhân từ các loại nấm bệnh tồn tại trong đất, hạt giống và nguồn nước tưới. Trong đó, các loại nấm như:
- Thielaviopsis
- Fusarium solani f.s. phaseoli
- Rhizoctonia solani Kuhn
- Pythium spp
… thường gây ra bệnh thối thân bằng cơ chế ký sinh, tấn công và phá vỡ kết cấu, hệ miễn dịch của thân cây. Bệnh thường xuất hiện từ giai đoạn cây con, phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao, nhiệt độ thấp, mưa nhiều hoặc thời tiết quá nóng và quá lạnh. Giai đoạn cây dưa lưới dễ bị bệnh nhất là từ khi đậu quả, tỉa quả, chọn quả xong và đặc biệt gây hại nặng ở giai đoạn quả lên vân lưới.
Dưa lưới
Hình ảnh nấm bệnh tấn công dưa lưới
Triệu chứng nhận biết bệnh thối thân, thối gốc dưa lưới
Để có biện pháp xử lý kịp thời, bà con cần phát hiện sớm bệnh thối thân, thối gốc qua các dấu hiệu sau:
Giai đoạn đầu:
- Xuất hiện các chấm trắng, đỏ hoặc đen ở phần gốc cây dưa lưới.
- Các chấm này lan rộng ra toàn bộ phần thân cây, đặc biệt là cổ rễ và gốc, khiến cây bị héo rũ do phần thân bị hỏng không cung cấp đủ dưỡng chất và nước.
Giai đoạn nặng:
- Các vùng nấm lan rộng, thân cây chuyển sang màu vàng sậm hoặc nâu, bề ngoài khô cứng nhưng khi ấn vào mềm nhũn và sũng nước.
- Lá cây khô héo chuyển sang màu vàng úa.
- Thân cây xuất hiện các lớp mốc phủ bên ngoài, màu sắc tùy thuộc vào loại nấm gây bệnh.
Triệu chứng bệnh thối thân trên dưa lưới
Hình ảnh triệu chứng bệnh thối thân trên dưa lưới
Tác hại của bệnh thối thân, thối gốc
Bệnh thối thân, thối gốc lây lan rất nhanh, chỉ trong vòng 1-2 tuần nếu không được xử lý kịp thời có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng:
- Chết cây: Bệnh nặng có thể làm chết toàn bộ cây dưa lưới.
- Giảm năng suất: Bệnh ảnh hưởng đến khả năng ra hoa kết trái của cây, làm giảm năng suất đáng kể.
- Giảm chất lượng quả: Quả dưa lưới không đạt kích thước và độ ngọt do thiếu dinh dưỡng.
Đặc biệt, nếu gặp điều kiện mưa ẩm sau đó nắng to, cây dưa lưới có thể bị chết rất nhanh trong vòng một ngày.
Biện pháp phòng trừ bệnh thối thân, thối gốc dưa lưới
Để phòng trừ bệnh thối thân, thối gốc hiệu quả, bà con cần kết hợp đồng bộ các biện pháp canh tác và biện pháp sinh học.
4.1 Biện pháp canh tác
- Xử lý đất: Xử lý kỹ đất hoặc giá thể trước khi trồng cây bằng vôi bột (70-100kg/1000m2) và các loại thuốc trừ nấm bệnh.
- Luân canh cây trồng: Nếu đất đã bị nhiễm bệnh nặng, cần luân canh với cây trồng khác họ trong khoảng 1-2 năm.
- Chọn giống kháng bệnh: Lựa chọn giống dưa lưới có khả năng chống chịu tốt với nấm bệnh.
- Mật độ trồng hợp lý: Trồng dưa với mật độ vừa phải, tránh trồng quá dày, đảm bảo độ thông thoáng cho vườn cây.
- Tưới tiêu hợp lý: Duy trì độ ẩm cho vườn cây, tránh tưới quá nhiều nước, đồng thời khơi thông hệ thống tiêu, thoát nước để hạn chế tình trạng nước đọng khi trời mưa to.
- Kỹ thuật tỉa lá, tỉa chèo: Tỉa lá chân và tỉa chèo đúng cách, tránh làm tổn thương thân cây.
- Bón phân cân đối: Bón phân đầy đủ và cân đối, đặc biệt là đạm và kali, giúp cây tăng sức đề kháng.
4.2 Biện pháp sinh học
- Kiểm tra vườn thường xuyên: Thường xuyên kiểm tra vườn để phát hiện sớm vết bệnh, đặc biệt là từ giai đoạn tỉa quả, chọn quả xong đến giai đoạn quả lên vân lưới.
- Sử dụng chế phẩm sinh học:
- Khi phát hiện cây bị bệnh, dùng Nano Bạc đồng và Nano đồng Oxyclorua quét đậm đặc trực tiếp lên vết bệnh 2-3 lần cho khô.
- Ngay sau khi tỉa lá chân, tỉa quả, chọn quả xong, phun Nano Bạc đồng và Nano đồng Oxyclorua đều lên toàn bộ cây để phòng ngừa nấm khuẩn xâm nhập vào vết thương cơ giới.
- Định kỳ 7-10 ngày phun phòng bệnh một lần bằng Nano Bạc đồng và Nano đồng Oxyclorua.
- Dùng bộ ba Trichoderma Bacillus, EM Root, EM HLC chạy gốc định kỳ 15-20 ngày/lần để phòng bệnh.
- Sử dụng Nano Silic phun hoặc tưới gốc để giúp thành vách tế bào cây dày hơn, cây khỏe và tăng cường dẫn truyền chất dinh dưỡng.
Chế phẩm sinh học HLC
Hình ảnh các chế phẩm sinh học HLC giúp phòng trừ bệnh hại
Kết luận
Bệnh thối thân, thối gốc là một trong những bệnh hại nguy hiểm trên cây dưa lưới, có thể gây thiệt hại lớn đến năng suất và chất lượng quả. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng kết hợp các biện pháp canh tác và biện pháp sinh học như đã nêu trên, bà con hoàn toàn có thể phòng trừ hiệu quả bệnh hại, bảo vệ vườn dưa và thu hoạch vụ mùa bồi thu.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc dưa lưới của bạn bằng cách để lại bình luận bên dưới bài viết. Đừng quên ghé thăm website “Nongnghiepvietnam.org” thường xuyên để cập nhật những thông tin hữu ích nhất về nông nghiệp Việt Nam!
