Là người con của vùng đất Nam Bộ, hẳn bạn chẳng còn xa lạ gì với hình ảnh cây dừa cao vút, tỏa bóng mát rượi. Loài cây “thân quen” này không chỉ mang lại vẻ đẹp bình dị cho làng quê mà còn là nguồn thu nhập quan trọng của nhiều bà con nông dân. Tuy nhiên, sâu bệnh hại dừa luôn là mối đe dọa thường trực, ảnh hưởng đáng kể đến năng suất và chất lượng quả.
Bài viết này, Nongnghiepvietnam.org sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu các loại sâu bệnh hại dừa phổ biến và cách phòng trừ hiệu quả, giúp bà con bảo vệ vườn dừa xanh tốt, bội thu.
I. Côn trùng và động vật hại dừa: Kẻ thù “nhỏ mà có võ”
Côn trùng và động vật gây hại là tác nhân chủ yếu gây thiệt hại cho cây dừa, chúng tấn công từ lá, thân, hoa cho đến quả. Dưới đây là một số “kẻ thù” cần lưu ý:
1. Bọ dừa (Brontispa longissima Gestro): Mối nguy hại từ những chiếc lá non
Bọ dừa, hay còn gọi là bọ cánh cứng, là loài côn trùng gây hại nghiêm trọng trên cây dừa. Chúng xuất hiện ở Việt Nam vào cuối những năm 1990 và nhanh chóng phát triển thành dịch, gây hại trên diện rộng.
Đặc điểm:
- Kích thước nhỏ, chỉ khoảng 9-10mm, hình dáng thon dài, màu nâu đỏ.
- Ấu trùng và thành trùng đều gây hại bằng cách cạp lớp biểu bì lá non, hút nhựa cây.
- Hoạt động mạnh vào ban đêm.
Tác hại:
- Lá non bị tấn công sẽ héo úa, khô cháy, giảm khả năng quang hợp.
- Cây dừa sinh trưởng kém, năng suất quả giảm sút.
dua
Hình ảnh Bọ dừa – “Kẻ thù” nhỏ bé nhưng gây hại lớn
Biện pháp phòng trừ:
- Cơ học: Chăm sóc cây dừa khỏe mạnh, bón phân đầy đủ, tỉa bỏ lá già, lá bệnh.
- Hóa học: Phun thuốc trừ sâu đặc trị bọ dừa như Ambush, Padan 95WP, Furadan 3G,…
- Sinh học: Sử dụng ong ký sinh Asecodes hispinarum để tiêu diệt ấu trùng bọ dừa.
dua
Vòng đời của Bọ dừa – từ trứng đến thành trùng
2. Kiến vương (Oryctes rhinoceros L.): “Vị khách không mời” trên ngọn dừa
Kiến vương là loài côn trùng gây hại phổ biến và nguy hiểm cho cây dừa, đặc biệt là những vườn dừa mới trồng.
Đặc điểm:
- Ấu trùng màu trắng đục, sống trong thân cây dừa mục nát.
- Thành trùng màu đen, có sừng dài đặc trưng, thường xuất hiện vào ban đêm.
Tác hại:
- Ấu trùng đục khoét thân cây, gây hại cho cây non.
- Thành trùng tấn công búp lá non, đỉnh sinh trưởng, làm lá bị biến dạng, cây còi cọc, năng suất giảm.
Ấu trùng Kiến vương – “Sát thủ” thầm lặng trong thân dừa
Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh vườn: Dọn dẹp tàn dư thực vật, phát quang bụi rậm.
- Sinh học: Sử dụng nấm Metarhizium anisopliae (MA) hoặc vi khuẩn Baculovirus.
- Hóa học: Rắc thuốc trừ sâu vào bẹ lá, gốc cây hoặc đặt bẫy pheromone.
- Trồng cây bảo vệ: Trồng xen cây họ đậu để ngăn chặn kiến vương.
dua
Thành trùng Kiến vương – “Kẻ phá hoại” đáng gờm cho búp dừa non
3. Đuông dừa (Rhynchophorus ferruginenus O.): “Sát thủ” thầm lặng
Đuông dừa là loài côn trùng nguy hiểm nhất đối với cây dừa, gây thiệt hại nặng nề và có thể khiến cây chết.
Đặc điểm:
- Ấu trùng màu trắng sữa, không chân, sống trong thân cây dừa.
- Thành trùng màu nâu đỏ, có sừng dài.
Tác hại:
- Ấu trùng đục khoét thân cây, tạo thành đường hầm, làm cây suy yếu dần và chết.
- Rất khó phát hiện sớm do ấu trùng sống bên trong thân cây.
dua
Ấu trùng Đuông dừa – Gây hại từ bên trong thân cây
Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh vườn: Loại bỏ cây dừa bị bệnh, chết, vệ sinh vườn sạch sẽ.
- Sinh học: Sử dụng nấm Beauveria bassiana.
- Hóa học: Tiêm thuốc trừ sâu vào thân cây hoặc đốt đuông bằng đèn khò.
- Phòng ngừa: Tránh gây vết thương cơ giới trên thân cây, bón phân cân đối, tăng cường sức đề kháng cho cây.
4. Sâu nái (Parasa lepida): “Kẻ phàm ăn” trên lá dừa
Sâu nái, hay còn gọi là sâu lá dừa, là loài côn trùng gây hại bằng cách ăn lá, làm giảm khả năng quang hợp của cây.
Đặc điểm:
- Ấu trùng có màu xanh lá cây, phủ đầy lông ngứa.
- Thành trùng là loài bướm đêm.
Tác hại:
- Ấu trùng ăn trụi lá dừa, làm lá xơ xác, cây sinh trưởng kém.
dua
Ấu trùng Sâu nái – Gây hại trên lá dừa
Biện pháp phòng trừ:
- Sinh học: Bảo vệ thiên địch của sâu nái như ong ký sinh.
- Cơ học: Bắt sâu bằng tay hoặc dùng vợt.
- Hóa học: Phun thuốc trừ sâu khi mật độ sâu cao.
5. Chuột (Rattus): Mối đe dọa cho trái non
Chuột là loài động vật gặm nhấm gây hại phổ biến, đặc biệt là ở những vườn dừa gần khu dân cư.
Tác hại:
- Chuột cắn phá rễ, gặm nhấm vỏ trái, ăn cơm dừa non.
- Gây thiệt hại nặng nề cho vườn ươm và vườn dừa mới trồng.
dua
Chuột gây hại – Mối đe dọa cho trái dừa
Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh vườn: Dọn dẹp cỏ dại, phát quang bụi rậm.
- Cơ học: Đặt bẫy chuột, lồng bẫy.
- Hóa học: Sử dụng thuốc diệt chuột.
II. Bệnh hại dừa: Nỗi lo tiềm ẩn
Bên cạnh côn trùng và động vật gây hại, cây dừa còn có thể bị tấn công bởi nhiều loại nấm bệnh khác nhau. Dưới đây là một số bệnh thường gặp:
1. Bệnh đốm lá: “Bệnh thường gặp” trên lá dừa
Bệnh đốm lá do nấm gây ra, thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết ẩm ướt.
Triệu chứng:
- Trên lá xuất hiện những đốm nhỏ màu nâu, vàng nhạt, sau đó lan rộng thành mảng cháy.
- Lá bị bệnh khô héo, giảm khả năng quang hợp.
dua
Bệnh đốm lá – Tác nhân gây hại trên lá dừa
Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh vườn: Thu gom, tiêu hủy lá bệnh.
- Hóa học: Phun thuốc trừ nấm gốc đồng.
- Bón phân cân đối: Bón phân đầy đủ, đặc biệt là kali, giúp cây tăng sức đề kháng.
2. Bệnh thối đọt: “Căn bệnh khó trị”
Bệnh thối đọt do nấm Phytophthora palmivora gây ra, là bệnh nguy hiểm có thể khiến cây dừa chết.
Triệu chứng:
- Đỉnh sinh trưởng bị thối nhũn, có mùi hôi.
- Lá non héo úa, rụng dần.
- Cây chết sau vài tháng.
dua
Bệnh thối đọt – Mối nguy hại lớn cho cây dừa
Biện pháp phòng trừ:
- Phòng bệnh hơn chữa bệnh: Chọn giống chống chịu bệnh, trồng cây với mật độ hợp lý, bón phân cân đối, thoát nước tốt cho vườn dừa.
- Hóa học: Phun thuốc trừ nấm gốc đồng, Aliette, Ridomil.
- Cơ học: Đốn bỏ, tiêu hủy cây bị bệnh nặng.
3. Nứt, rụng trái: Vấn đề nan giải cho bà con
Nứt, rụng trái có thể do nhiều nguyên nhân: nấm bệnh, thiếu dinh dưỡng, thiếu nước,…
Triệu chứng:
- Trái non bị nứt vỏ, chảy nhựa.
- Trái rụng sớm, ảnh hưởng đến năng suất.
Biện pháp phòng trừ:
- Tưới nước đầy đủ: Duy trì độ ẩm đất ổn định.
- Bón phân cân đối: Bổ sung kali, canxi cho cây.
- Phòng trừ nấm bệnh: Phun thuốc trừ nấm khi cần thiết.
dua
Nứt trái dừa – Ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất
Kết luận: Hành trình bảo vệ vườn dừa xanh tốt
Sâu bệnh hại dừa là vấn đề phức tạp, đòi hỏi bà con nông dân cần nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc, thường xuyên theo dõi, kiểm tra vườn để phát hiện sớm và có biện pháp phòng trừ kịp thời.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây dừa của bạn với Nongnghiepvietnam.org bằng cách để lại bình luận bên dưới. Đừng quên ghé thăm website thường xuyên để cập nhật những kiến thức bổ ích về nông nghiệp nhé!
