Là một người gắn bó lâu năm với đồng ruộng Việt Nam, tôi đã chứng kiến biết bao mùa vàng bội thu, nhưng cũng không ít lần xót xa trước những căn bệnh quái ác trên cây lúa. Một trong số đó là bệnh vàng lá chín sớm – một hiểm họa tưởng chừng đã bị lãng quên nhưng gần đây lại bùng phát mạnh mẽ, khiến bao công sức của bà con nông dân đổ xuống sông xuống biển.
Bài viết này, với trải nghiệm thực tế và kiến thức chuyên môn của mình, tôi sẽ chia sẻ đến bà con những thông tin hữu ích nhất về bệnh vàng lá chín sớm, từ đó giúp bà con có biện pháp phòng trừ hiệu quả, bảo vệ mùa vàng bội thu.
Tác nhân và triệu chứng của bệnh vàng lá chín sớm trên lúa
Tác nhân gây bệnh
Bệnh vàng lá chín sớm do một loại nấm có tên khoa học là Gonatophragmium sp. gây ra. Loại nấm này thường xuất hiện và gây hại nhiều trong vụ Đông Xuân, đặc biệt là ở những vùng đất phèn, nơi có bóng râm và bón nhiều phân đạm.
Triệu chứng bệnh
Bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn lúa trổ bông. Ban đầu, trên lá lúa sẽ xuất hiện những đốm nhỏ hình tròn hoặc bầu dục, màu vàng nhạt hoặc cam nhạt.
Bệnh Vàng Lá Chín Sớm hại Lúa
Hình ảnh lá lúa bị vàng lá chín sớm
Theo thời gian, các đốm bệnh này sẽ lan rộng dọc theo gân lá về phía chóp lá, tạo thành các vệt sọc màu vàng cam. Trường hợp nặng, toàn bộ lá lúa có thể bị vàng và khô cháy.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Thủy – Giảng viên trường Đại học Nông Lâm TP.HCM cho biết: “Màu vàng trên lá lúa là do độc tố nấm bệnh tiết ra. Các độc tố này tan trong nước, di chuyển theo nhựa nguyên của lá lúa, làm lá lúa bị nhuộm màu vàng cam.”
Nếu lúa bị nhiễm bệnh sớm, ngay từ giai đoạn đòng trổ, bệnh sẽ phát triển mạnh và gây cháy khô lá lúa, làm giảm năng suất nghiêm trọng. Ngược lại, nếu lúa bị nhiễm bệnh muộn, từ giai đoạn trổ bông trở đi, thì lá lúa chỉ bị vàng mà không bị khô cháy, năng suất lúa không bị ảnh hưởng nhiều.
Giải pháp phòng trừ bệnh vàng lá chín sớm hiệu quả
Để phòng trừ bệnh vàng lá chín sớm hiệu quả, bà con cần áp dụng kết hợp nhiều biện pháp, từ khâu chọn giống, xử lý đất, bón phân đến việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
1. Biện pháp canh tác
-
Xử lý rơm rạ và đất: Sau khi thu hoạch, bà con nên thu gom và xử lý rơm rạ bằng cách ủ hoai mục hoặc phun chế phẩm vi sinh như STERNIA-12 (liều lượng 1,5 – 2 lít/ha) để tiêu diệt nguồn bệnh tồn dư trong đất.
-
Chọn giống kháng bệnh: Nên chọn các giống lúa khỏe, có khả năng kháng bệnh vàng lá chín sớm, ưu tiên sử dụng giống xác nhận.
-
Xử lý hạt giống: Ngâm hạt giống trong nước sạch 24 giờ, sau đó ủ với chế phẩm vi sinh SPORIN-M Seed. Trước khi gieo sạ 2-3 tiếng, tưới trộn hạt giống với chế phẩm ENDOPHYTE Rice hoặc GUMI Seed để tăng cường sức đề kháng cho cây lúa.
Nấm Endophyte giúp cây lúa thích nghi trước các stress
Hình ảnh nấm Endophyte giúp cây lúa tăng sức đề kháng
-
Bón phân hợp lý: Bón phân cân đối, đặc biệt là phân đạm, tránh bón thừa gây lãng phí và tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
-
Thăm đồng thường xuyên: Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
2. Biện pháp hóa học
- Khi phát hiện bệnh, bà con có thể sử dụng các loại thuốc đặc trị chứa các hoạt chất như: Macozeb + Cymoxanil, Propineb hoặc Propiconazole + Flusilazole.
Lưu ý: Nên tham khảo ý kiến của cán bộ kỹ thuật nông nghiệp hoặc đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì sản phẩm trước khi sử dụng thuốc.
3. Biện pháp sinh học
- Sử dụng các chế phẩm sinh học để phòng ngừa bệnh ngay từ giai đoạn cây con, đặc biệt là ở các giai đoạn cây lúa dễ nhiễm bệnh như đẻ nhánh, làm đòng, trổ bông.
Một số chế phẩm sinh học phòng ngừa vàng lá chín sớm hiệu quả có thể kể đến như:
- AKM (50ml/bình 25 lít)
- MAI-O (30-35ml/bình 25 lít)
- Fito PLAZMIN (30-35ml/bình 25 lít)
Phun 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 7-12 ngày.
Hiệu quả mô hình sản xuất thử nghiệm giống lúa mới J02 (Nhật Bản)
Hình ảnh mô hình sản xuất lúa ứng dụng giải pháp phòng trừ bệnh hiệu quả
Kết luận
Bệnh vàng lá chín sớm tuy là một loại bệnh nguy hiểm, có thể gây thiệt hại nặng nề cho vụ mùa, nhưng nếu bà con nắm vững kỹ thuật trồng trọt, áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng trừ hiệu quả thì hoàn toàn có thể kiểm soát được bệnh, bảo vệ mùa màng bội thu.
Hãy chia sẻ bài viết này đến bà con nông dân để cùng nhau xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam ngày càng phát triển bền vững!
